Den Haag
Hier vind je informatie over heden en verleden van de homohoreca in Den Haag:
Cafés: 't Achterom · COC Café · De Landman · De Vink
Cruisebar: The Boss
Dansfeesten: De Boot · Manjefiek · Rainbow Festival
Evenement: Pride The Hague
Bijeenkomsten: Queer aan Zee
Meer: Geschiedenis · Links
Bijgewerkt: 23-07-2023
Houd er rekening mee dat veel zaken op maandag, dinsdag en woensdag gesloten zijn. Check de website of social media van een zaak voor actuele info.
C A F É S
Café 't Achterom
The straight-friendly LGBT bar
Achterom 22a
2511 AJ Den Haag
Sinds 2013
Openingstijden: (onder voorbehoud)
- Weekenden: 16.00 - 02.00 uur
- Weekdagen: 16.00 - 01.00 uur
- Weekenden: 16.00 - 02.00 uur
- Weekdagen: 16.00 - 01.00 uur
COC Café
Scheveningseveer 7
2514 HB Den Haag
Sinds 1985/2014
Openingstijden: (onder voorbehoud)
- Weekdagen: 16.00 - 21.00 uur
- Weekdagen: 16.00 - 21.00 uur
Café De Landman
Hét meest toonaangevende, heterovriendelijke homocafé
Denneweg 48
2514 CH Den Haag
Sinds 1982
Openingstijden: (onder voorbehoud)
- Weekenden: 16.00 - 02.30 uur
- Weekdagen: 16.00 - 01.00 uur
- Weekenden: 16.00 - 02.30 uur
- Weekdagen: 16.00 - 01.00 uur
Café De Vink
De gezelligste gaybar van de stad
Schoolstraat 28
2511 AX Den Haag
Sinds 1952
Openingstijden: (onder voorbehoud)
- Weekenden: 16.00 - 02.30 uur
- Weekdagen: 16.00 - 01.00 uur
- Weekenden: 16.00 - 02.30 uur
- Weekdagen: 16.00 - 01.00 uur
C R U I S E B A R
The Boss
De geilste gaybar van Den Haag
Rijswijkseweg 536
2516 HT Den Haag
Sinds ca.1992
Openingstijden: (onder voorbehoud)
- Weekenden: 20.00 - 02.00 uur
- Weekdagen: 13.00 - 01.00 uur
- Weekenden: 20.00 - 02.00 uur
- Weekdagen: 13.00 - 01.00 uur
D A N S F E E S T E N
E V E N E M E N T E N
Pride The Hague
Medio mei
Diverse locaties
Sinds 2010/2023
Sinds 2010 was er jaarlijks in juni The Hague Pride met uiteenlopende feesten en activiteiten voor en door LHBT-ers en vanaf 2017 ook een Pride Walk. Na de laatste editie in 2019 volgt in mei 2024 een doorstart onder de naam Pride The Hague.
In 2009 werd de Roze Zaterdag in Den Haag gehouden.
Impressie van de Roze Zaterdag op 20 juni 2009
Video: VideoScope/GaySite.nl
V E R L E D E N
Geschiedenis
van de homohoreca in Den HaagIn 's Gravenhage waren er begin 18e eeuw al een paar zogeheten lolhuizen waar homoseksuele mannen elkaar ontmoetten en voor al dan niet seksuele contacten met elkaar afspraken. Dit betrof de herberg annex koffiehuis Hof van Holland en de woningen van Pieter Schouten en Cornelis Simonis, zo bleek tijdens de sodomieprocessen in 1730-1731.1 Of homomannen ook in de 19e eeuw nog in specifieke herbergen of cafés samenkwamen is niet bekend.
Links herberg/koffiehuis Hof van Holland, gelegen
tegenover het stadhuis, op een 18e eeuwse prent
klik ter vergroting
tegenover het stadhuis, op een 18e eeuwse prent
klik ter vergroting
Begin 20e eeuw ontmoetten vele "menschen die zoo zijn", zowel uit Den Haag als uit de rest van het land, elkaar onopvallend in de cafés van de bekende hotels Central aan de Lange Poten 24-28, Victoria aan de Spuistraat 16 en De Nieuwe Doelen aan het Plein 6-7. Daar werden ze jarenlang getolereerd totdat velen van hen in de loop van 1918 van de kelner een briefje kregen met de mededeling dat hun aanwezigheid niet langer op prijs werd gesteld.2
Het interbellum
In 1921 waren bij de Haagse zedenpolitie geen specifieke homozaken bekend, maar in de jaren dertig kwamen er diverse cafés in de straatjes rond de Passage, de winkelgalerij waar homomannen al langer kwamen flaneren om discreet contact te maken.3
Een centrum voor lesbische vrouwen was café Klein Lacaté aan de Hoefkade 2c dat in de jaren dertig door twee lesbiënnes gerund werd en in 1944 nog bestond. Twee andere lesbische vrouwen genaamd Pop en Do hadden een café aan de Gortstraat 10 dat naar henzelf genoemd werd en waar homo's ook nog bleven komen nadat de zaak in 1940 door een echtpaar was overgenomen.3
Do was rond 1941 een nieuw café aan de Korte Houtstraat 14a begonnen, waar naast prostituées ook wel "homosexueelen en hun aanhang" kwamen, althans volgens de zedenpolitie. Sinds de jaren dertig gingen homo's bovendien onopvallend naar Martin's Cafetaria aan de Spuistraat 39, cafetaria Dixy aan het Spui 26 en hotel-café-restaurant Dyjers op het Buitenhof. Beide laatste zaken werden echter geëxploiteerd door NSB-ers, zodat men ze na 1940 ging mijden.3
De Duitse bezetting
Tijdens de Duitse bezetting waren homoseksuele handelingen tussen volwassenen strafbaar, maar de SS liet de opsporing grotendeels over aan de Nederlandse politie, die echter andere prioriteiten stelde. Daardoor bleven homozaken vrijwel ongemoeid, zoals het café van Schoen aan het Achterom 44, waar in 1944 "altijd voor het merendeel homosexuelen waaronder leden van de Duitsche Weermacht, Duitschers en Nederlanders" kwamen.3
In 1944 werd ook de Triumphbar aan de Kettingstraat 4-6, waar tot dan toe vooral prostituées kwamen, door eigenaresse 'Ouwe Miep' omgevormd tot homobar. Dit werd in de jaren vijftig een van de populairste homozaken van Den Haag.3 De Triomf Bar sloot uiteindelijk in januari 2017 definitief zijn deuren, waarmee de zaak maar liefst 72 jaar heeft bestaan en daarmee de op twee na langstbestaande homobar van Nederland was.
De Triumf Bar, hoek Kettingstraat en Achterom, hier in 1981
Foto: Dienst voor de Stadsontwikkeling
Inkleuring: MyHeritage/DeOldify
Foto: Dienst voor de Stadsontwikkeling
Inkleuring: MyHeritage/DeOldify
Het Trefcentrum HIG-COC
Op 7 januari 1947 werd door lezers van het homorechten-tijdschrift Levensrecht de Louis Couperus-vereniging opgericht. Deze vereniging werd in 1949 omgevormd tot de Haagse afdeling van het C.O.C. die echter tot ver in de jaren zestig moeite had om een vaste sociëteitsruimte te vinden waar liefst ook gedanst kon worden.4
Omdat jongeren onder de 21 vanwege art. 248bis niet bij het COC werden toegelaten, richtte de stichting Ruimte eind jaren zestig in vier steden aparte homojongerensociëteiten op. In Den Haag gebeurde dat in 1969 onder de naam en op het adres Laan 28. Deze sociëteit werd echter in 1970 al weer gesloten, waarna in 1971 de Haagse Interaksie Groep Homofiele Jongeren (HIGH) werd opgericht.
Om een eigen ontmoetingsruimte te kunnen realiseren ging de HIGH een samenwerking aan met het COC en zodoende werd op 15 november 1975 aan de Stationsweg 112-114 het Trefcentrum HIG-COC geopend. Hetzelfde pand, genaamd Feniks, werd aanvankelijk ook gebruikt door diverse (lesbische) vrouwengroepen, die in januari 1978 verhuisden naar het Haags Vrouwenhuis aan de Anna Paulownastraat 15.
Op zijn beurt verhuisde het Trefcentrum HIG-COC begin 1985 naar het Scheveningseveer 5-7, waar het de naam Basta kreeg. Na een modernisering van het interieur werd de naam op 22 april 2014 gewijzigd in COC Café, dat tegenwoordig een van de weinige nog overgebleven uitgaansgelegenheden van het COC is.
De Feniks aan de Stationsweg 112, waar van 1975 t/m 1984
het Trefcentrum HIG-COC gevestigd was, hier in 1978
Foto: Dienst Stedelijke Ontwikkeling
Inkleuring: MyHeritage/DeOldify
het Trefcentrum HIG-COC gevestigd was, hier in 1978
Foto: Dienst Stedelijke Ontwikkeling
Inkleuring: MyHeritage/DeOldify
Meer over de na-oorlogse homohoreca in Den Haag volgt later!
Bronnen:
1. L.J. Boon, I. Schöffer, 'Dien godlosen hoop van menschen'. Vervolging van homoseksuelen in de Republiek in de jaren dertig van de achttiende eeuw, Amsterdam 1997, p. 111 en 114.
2. Theo van der Meer, Jacob Anton Schorer, een biografie van homoseksualiteit, Amsterdam 2007, p. 205.
3. Pieter Koenders, Tussen christelijk réveil en seksuele revolutie. Bestrijding van zedeloosheid, met de nadruk op repressie van homoseksualiteit, Amsterdam 1996, p. 730-736.
4. Hans Warmerdam & Pieter Koenders, Cultuur en Ontspanning, het COC 1946-1966, Werkgroep Homostudies, Utrecht 1987, p. 179-183.
5. Spartacus International Gay Guide, Berlin 1975, p. 390-393; 1988, p. 608-610; 1991, p. 594-596; 1998, p. 688-689.
6. Ron Fasary, Ga eens stappen in Den Haag, in: GA Magazine, nr. 26, februari/maart 1988, p. 70-73.
7. Advertenties in de collectie Den Haag Gay & Lesbian Nightlife op Historypin.org.
8. Walter Dirk, Al die geweldige tenten van toen (deel 2), in: De Oud-Hagenaar, 4 december 2016.
1. L.J. Boon, I. Schöffer, 'Dien godlosen hoop van menschen'. Vervolging van homoseksuelen in de Republiek in de jaren dertig van de achttiende eeuw, Amsterdam 1997, p. 111 en 114.
2. Theo van der Meer, Jacob Anton Schorer, een biografie van homoseksualiteit, Amsterdam 2007, p. 205.
3. Pieter Koenders, Tussen christelijk réveil en seksuele revolutie. Bestrijding van zedeloosheid, met de nadruk op repressie van homoseksualiteit, Amsterdam 1996, p. 730-736.
4. Hans Warmerdam & Pieter Koenders, Cultuur en Ontspanning, het COC 1946-1966, Werkgroep Homostudies, Utrecht 1987, p. 179-183.
5. Spartacus International Gay Guide, Berlin 1975, p. 390-393; 1988, p. 608-610; 1991, p. 594-596; 1998, p. 688-689.
6. Ron Fasary, Ga eens stappen in Den Haag, in: GA Magazine, nr. 26, februari/maart 1988, p. 70-73.
7. Advertenties in de collectie Den Haag Gay & Lesbian Nightlife op Historypin.org.
8. Walter Dirk, Al die geweldige tenten van toen (deel 2), in: De Oud-Hagenaar, 4 december 2016.
Links
LHBTIQ+-bijeenkomsten: Queer aan Zee
Winkel & cinema: The Maze
Diversiteit onder migranten: Rainbow Den Haag
Memorabilia: Den Haag Gay & Lesbian Nightlife
Geschiedenis: Al die geweldige tenten van toen (deel 2)
Nieuws- en achtergrondartikelen:
In de buurt: 5 x gaybars in Den Haag: van dansen op de bar tot meezingen met Hollandse hits (2019)
Winq: Dit zijn de gay hotspots van Zuid-Holland (2019)
AD.nl: Ondernemer die eerste Haagse homo bar-dancing opende, overleed plots (2018)
OmroepWest.nl: Laatste gaysauna van Den Haag houdt het al ruim 40 jaar vol (2017)
Gay.blog.nl: Laatste homoclub Den Haag doet het licht uit (2008)
Links
Handige en interessante links over:
- Nederlandse homohoreca
- Buitenlandse homohoreca
+ Diverse LHBT-links
Websites over de homohoreca in Nederland:
Steden:
- Homohoreca Amsterdam
Gidsen:
- Nighttours: Netherlands
- Queer In The World: Netherlands
- GayTravelr: Netherlands
- Saunas4men: Nederland
Agenda's:
- GeenFlikkerTeDoen
- GoGiGi
Foto's:
- Wikimedia: LGBT Nightlife
Ervaringen:
- Winq: Eerste keer gaybar
Memorabilia:
- Gay & Lesbian Nightlife
- LGBTQI+ Buttons
Geschiedenis:
- Rotterdamse Roze Kaart
- Roze Geschiedenis Nijmegen
- IHLIA: With Pride
- Homo-emancipatie in Nederland
- Gay & Night Magazine 2006-2016
- Homohoreca Amsterdam
Gidsen:
- Nighttours: Netherlands
- Queer In The World: Netherlands
- GayTravelr: Netherlands
- Saunas4men: Nederland
Agenda's:
- GeenFlikkerTeDoen
- GoGiGi
Foto's:
- Wikimedia: LGBT Nightlife
Ervaringen:
- Winq: Eerste keer gaybar
Memorabilia:
- Gay & Lesbian Nightlife
- LGBTQI+ Buttons
Geschiedenis:
- Rotterdamse Roze Kaart
- Roze Geschiedenis Nijmegen
- IHLIA: With Pride
- Homo-emancipatie in Nederland
- Gay & Night Magazine 2006-2016
Homocafé Kalff in Utrecht tijdens
een herdenking van homodisco
De Roze Wolk (1982-2006)
(klik ter vergoting)
een herdenking van homodisco
De Roze Wolk (1982-2006)
(klik ter vergoting)
Websites over homohoreca in het buitenland:
Steden:
- Queer Berlin
Straten & buurten:
- Canal Street, Manchester
- Le Marais, Paris
- Hell's Kitchen, New York City
- Church-Wellesley, Toronto
- Village, Montréal
Gidsen:
- GayBars.eu
- Gay Travel Guide Europe
- Queer Europe
- Gay Cities
- Pinksider
- The Gay Passport
- Queer In The World
- Gay Out
- GayTravel
- Travel Gay
- GayTravelr
- Saunas4men
Agenda's:
- Gay Events Belgium
- IGLTA: Pride Calendar
- Gay Pride Calendar
- GayPrides.com
- GoGiGi
Foto's:
- Wikimedia: Gay bars
Buttons:
- LGBTQI+ Buttons
T-Shirts:
- Wearing Gay History
- Throwback Gay Bar T-Shirts
Geschiedenis:
- Wikipedia: Homohoreca
- Brussels Almanack Dykes
- Molly Houses in 18th century London
- Lost LGBT Scene Project
- Pride of Place: Meeting & Socialising
- OUTgoing New York City
- San Francisco Gay History
- The Lesbian Bar Project
- GayBarchives
- LGBT History Suriname
- Queer Berlin
Straten & buurten:
- Canal Street, Manchester
- Le Marais, Paris
- Hell's Kitchen, New York City
- Church-Wellesley, Toronto
- Village, Montréal
Gidsen:
- GayBars.eu
- Gay Travel Guide Europe
- Queer Europe
- Gay Cities
- Pinksider
- The Gay Passport
- Queer In The World
- Gay Out
- GayTravel
- Travel Gay
- GayTravelr
- Saunas4men
Agenda's:
- Gay Events Belgium
- IGLTA: Pride Calendar
- Gay Pride Calendar
- GayPrides.com
- GoGiGi
Foto's:
- Wikimedia: Gay bars
Buttons:
- LGBTQI+ Buttons
T-Shirts:
- Wearing Gay History
- Throwback Gay Bar T-Shirts
Geschiedenis:
- Wikipedia: Homohoreca
- Brussels Almanack Dykes
- Molly Houses in 18th century London
- Lost LGBT Scene Project
- Pride of Place: Meeting & Socialising
- OUTgoing New York City
- San Francisco Gay History
- The Lesbian Bar Project
- GayBarchives
- LGBT History Suriname
Diverse LHBT-links:
Websites:
- Gaykrant · GayNieuws · GaySite
- Expreszo · Zij aan Zij
- Queer Nederland
Tijdschriften:
- Gay News · Winq · The Gay Issue
- Hello Gorgeous
Radio:
- Roze Golf · PinQradio
Boeken & Films:
- Vrolijk · Savannah Bay
Kunst:
- Galerie MooiMan
Archieven:
- IHLIA LGBTI Heritage
- Lesbisch Archief Nijmegen
- Transgendermuseum
- Gaykrant · GayNieuws · GaySite
- Expreszo · Zij aan Zij
- Queer Nederland
Tijdschriften:
- Gay News · Winq · The Gay Issue
- Hello Gorgeous
Radio:
- Roze Golf · PinQradio
Boeken & Films:
- Vrolijk · Savannah Bay
Kunst:
- Galerie MooiMan
Archieven:
- IHLIA LGBTI Heritage
- Lesbisch Archief Nijmegen
- Transgendermuseum